FODMAP'ler: Gelişmekte Olan Bilime Genel Bakış

İrritabl bağırsak sendromu (IBS) olan hastalarda semptomların azaltılması üzerindeki etkisi ile bilinen düşük FODMAP diyeti literatürde kendisi hakkında yeni bilgiler ortaya koymaktadır. Düşük FODMAP diyetinin IBS'li kişilerin %50 ila %70'inde semptomları olumlu yönde yönettiği gösterilmiştir. Bununla birlikte daha yeni araştırmalar bu diyetin ruh halini iyileştirdiğini, inflamatuar belirteçleri azalttığını ve bağırsak mikrobiyal imzasını değiştirdiğini göstermektedir.

Düşük FODMAP Diyetinin Ruh Hali ve Yaşam Kalitesi Üzerindeki Etkileri

Düşük FODMAP diyeti üzerine ABD merkezli ilk randomize kontrollü çalışmada Michigan Üniversitesi araştırmacıları FODMAP'lerde bir azalmanın standart bir IBS diyet yaklaşımına kıyasla yalnızca ağrı ve şişkinlik semptomlarını azaltmakla kalmayıp aynı zamanda kaygı ve yaşam kalitesi ölçümlerini de iyileştirdiğini bulmuştur.

FODMAP'ler ve Bağışıklık (İmmün) Aktivasyonu

FODMAP'ler bağırsak mikrobiyotamız için hızlı gıdalardır. (Yani, küçük boyutları hızlı tüketime izin verir) Dolayısıyla FODMAP'lerdeki bir azalmanın, gaz ve kısa zincirli yağ asidi üretiminin ötesinde bağırsak mikrobiyal metabolitleri üzerinde bir etkisi olması makul görünmektedir.

FODMAP'lerdeki azalmadan kaynaklanan bağırsak metabolomundaki değişiklikler, düşük FODMAP diyetinin gastrointestinal (GI) semptomları nasıl iyileştirdiği konusunda bir rol oynayabilir mi? Gut'ın Temmuz 2017 sayısında yayınlanan yeni bir çalışmada, IBS hastalarında düşük FODMAP diyeti, bağışıklık aktivasyonunun bir ölçüsü olan histaminde sekiz kat azalma ile sonuçlanmıştır.

Düşük FODMAP diyetinin histamin seviyelerini nasıl azalttığına dair tam mekanizma henüz tam olarak anlaşılmamıştır. Ancak bazı araştırmalar, bu diyetin sindirim sistemindeki histamin ve diğer aracıların salınmasına neden olabilecek metabolitlerin oluşumunu azaltabileceğini göstermektedir. Ayrıca, duyarlı hastalarda bağırsak mikrobiyotasının histamin üretimini uyarabileceği düşünülmektedir.

Mast hücreleri, bağırsak duvarında bulunan ve histamin gibi birçok iltihaplanma ile ilişkili kimyasal maddeyi salgılayabilen hücrelerdir. FODMAP'lerin fermantasyonu sonucu oluşan metabolitlerin mast hücrelerini uyarması, histamin ve diğer aracıların serbest bırakılmasına yol açabilir. Bu da sindirim sistemi sorunları ve ağrı gibi semptomlara neden olabilir.

Mast hücreleri, enfeksiyonlar, stres ve bağırsakta birikmiş gaz gibi çeşitli tetikleyicilere bağlı olarak degranülasyon adı verilen bir süreçle aktive olabilirler. Bu durumda, mast hücreleri içerdikleri histamin gibi maddeleri bağırsaklara salgılarlar ve bu da inflamasyona ve çeşitli sindirim sorunlarına yol açabilir.

Diyetteki FODMAP Örnekleri

 

Resources

1. Gıbson pr, shepherd sj. Evıdence-based dıetary management of functıonal gastroıntestınal symptoms: the fodmap approach. J gastroenterol hepatol. 2010;25(2):252-258.

2. Us department of agrıculture, agrıcultural research servıce. Usda natıonal nutrıent database for standard reference, release 28. Https://ndb.nal.usda.gov/ndb/. Updated may 2016.

Bağırsak Geçirgenliği ve İnflamasyonu

Michigan Üniversitesi'nde yapılan yenilikçi bir çalışmada bağırsak mikrobiyomu araştırmacıları diyare baskın IBS (IBS-D) hastalarında düşük FODMAP diyeti ile yüksek FODMAP diyetini karşılaştırarak bağırsak mikrobiyal endotoksin lipopolisakkaritlerinde (LPS) bir azalma olduğunu da kaydetmiştir.

LPS’lerin çoğu gram negatif bakterinin dış zarında bulunmaktadır. LPS'deki yükselme bağırsak geçirgenliği ve bağırsak iltihabı ile ilişkilidir. Ayrıca bağırsaktaki sıkı bağlantıları tehlikeye atarak toksik bileşenlerin bağırsak duvarını geçmesine izin verebilmektedir.

Bir sıçan çalışmasında araştırmacılar düşük FODMAP diyetinden önce ve sonra IBS-D'li insan deneklerden alınan dışkı süpernatantının (çökeltme) etkilerini incelemiştir. Sonuçlarda yüksek LPS içeren fekal süpernatant enjekte edilen sıçanların rektal uyaranlara daha duyarlı olduğu bulunmuştur.

Bağırsak Mikrobiyomunda Değişiklikler

Artan sayıda çalışma düşük FODMAP diyetinin bağırsak mikrobiyomu üzerindeki etkisini değerlendirerek, bazı potansiyel zararlı değişiklikler olduğunu düşündürmektedir.

Vanner'ın son çalışması, düşük FODMAP diyetinin probiyotik bifidobakterilerde bir azalma ile sonuçlandığını ancak genel olarak IBS hastalarının dışkı örneklerinde daha yüksek bir bakteri zenginliği ve çeşitliliği ile sonuçlandığını göstermiştir.

Birleşik Krallık, King's College London'da beslenme bilimleri bölümü başkanı ve diyetetik profesörü olan RD, PhD, Kevin Whelan, düşük FODMAP eliminasyon diyetini tamamladıktan sonra ortaya çıkan mikrobiyal değişikliklere dikkat çekerek:

"Araştırma kariyerimde her zaman prebiyotik karbonhidratların mikrobiyom üzerindeki yararlı etkilerine odaklandım. nedenle başlangıçta IBS hastalarının düşük FODMAP diyetini benimseme konusunda isteksizdim. 2012'de düşük FODMAP diyetinin ilk randomize kontrollü denemesini yayınladık ve IBS'de semptomları iyileştirmesine rağmen mikrobiyomu da değiştirdiğini, özellikle de bifidobakterileri azalttığını doğruladık. Bu, daha sonraki birçok çalışmada doğrulandı. Hatta mikrobiyomda başka değişiklikler de meydana geldi. Bununla birlikte cevaplanmamış iki soru, mikrobiyomda yapılan bu değişikliklerin zararlı olup olmadığı ve FODMAP'ler yeniden tanıtıldığında ne olduğudur." demiştir.

FODMAP Diyeti Ömür Boyu Uygulanabilir mi?

Bağırsak mikrobiyal ortamı sadece bir günlük diyet değişikliğinde bile değişikliklere uğrayabilmektedir. Hastalar düşük FODMAP diyetinin üç aşamasını tamamladıktan sonra bağırsak mikrobiyomunun nasıl değiştiğini gözlemleyerek bu diyet tedavisini uygulamanın etkisinin daha iyi anlaşılmasını sağlayabilmektedir.

Düşük FODMAP diyetinin bağırsak mikrobiyomu üzerindeki etkisini değerlendiren verilerin çoğu eliminasyon aşaması etrafında toplanmaktadır. Diyetisyenlerin, hastaların ömür boyu düşük FODMAP eliminasyon diyetini takip etmemesi gerektiğini bilmeleri önemlidir.

— Kate Scarlata, RDN, LDN, is a Boston-based dietitian and New York Times best-selling author with 30 years of experience. She's well known for her expertise in the low-FODMAP diet and gastrointestinal nutrition. She's an advisor for FODY Foods and author of the iOS FODMAP Grocery Guide app.

Disclosure: Kevin Whelan, PhD, RD, a professor of dietetics and head of the department of nutritional sciences at King's College London, United Kingdom, has received research funding from the National Institute for Health Research (UK), Medical Research Council (UK), and Clasado Ltd, and he's the coinventor of an app for people following the low-FODMAP diet (FODMAP by FoodMaestro).

References
1. Halmos EP, Power VA, Shepherd SJ, Gibson PR, Muir JG, A diet low in FODMAPs reduces symptoms of irritable bowel syndrome. Gastroenterology. 2014;146(1):67-75.

2. Eswaran S, Chey WD, Jackson K, Pillai S, Chey SW, Han-Markey T. A diet low in fermentable oligo-, di-, and monosaccharides and polyols improves quality of life and reduces activity impairment in patients with irritable bowel syndrome and diarrhea. Clin Gastroenterol Hepatol. 2017;15(12):1890-1899.

3. McIntosh K, Reed DE, Schneider T, et al. FODMAPs alter symptoms and the metabolome of patients with IBS: a randomised controlled trial. Gut. 2017;66(7):1241-1251.

4. Zhou SY, Gillilland M 3rd, Wu X, et al. FODMAP diet modulates visceral nociception by lipopolysaccharide-mediated intestinal inflammation and barrier dysfunction. J Clin Invest. 2018;128(1):267-280.

5. Staudacher HM, Lomer MC, Anderson JL, et al. Fermentable carbohydrate restriction reduces luminal bifidobacteria and gastrointestinal symptoms in patients with irritable bowel syndrome. J Nutr. 2012;142(8):1510-1518. 

6. Halmos EP, Christophersen CT, Bird AR, Shepherd SJ, Gibson PR, Muir JG. Diets that differ in their FODMAP content alter the colonic luminal microenvironment. Gut. 2015;64(1):93-100.

7. Whelan K, Martin LD, Staudacher HM, Lomer MCE. The low FODMAP diet in the management of irritable bowel syndrome: an evidence-based review of FODMAP restriction, reintroduction and personalization in clinical practice. J Hum Nutr Diet. 2018;31(2):239-255.

8. Rossi M, Aggio R, Staudacher HM, et al. Volatile organic compounds in feces associate with response to dietary intervention in patients with irritable bowel syndrome. Clin Gastroenterol Hepatol. 2018;16(3):385-391.e1.