Böbrek Hastalıklarında Beslenme

Böbrekler , karnın arka kısmında, omurganın iki yanında yerleşik bir çift organdır.

Böbrekler sağlıklı bir vücuda sahip olmak için gereklidir. Esas olarak atık ürünleri, fazla suyu ve kandaki diğer yabancı maddeleri filtrelemekten sorumludur. Toksinler mesanede depolanır ve daha sonra idrarla birlikte atılır. Böbrekler ayrıca vücuttaki pH, tuz ve potasyum seviyelerini düzenler. Kan basıncını düzenleyen ve kırmızı kan hücrelerinin üretimini kontrol eden hormonları üretir. Böbrekler, vücudun kalsiyumu emmesine yardımcı olan D vitamini formunu aktive eder.

Böbrek hastalıklarının insidansı dünya çapında hızla artmaktadır.  Böbrekler hasar gördüğünde ve işlevlerini yerine getiremediğinde ortaya çıkar. Hasar; diyabet, yüksek tansiyon ve diğer çeşitli kronik durumlardan kaynaklanabilir. Böbrek hastalığı, zayıf kemikler, sinir hasarı ve yetersiz beslenme gibi diğer sağlık sorunlarına yol açabilir.

Akut böbrek hasarı, böbrek fonksiyonlarının ani bir şekilde azalması sonucu elektrolit, asit-baz dengesi ve sıvı homeostazının bozulması ile karakterizedir. Böbrek fonksiyonunda küçük bir akut azalma bile olumsuz bir prognoza sahiptir. Bunun sonucunda kan üre azotu, kreatinin ve diğer üremik toksinlerin vücutta birikimini ifade eden bir durumdur. Akut böbrek hasarı önceden var olan kronik böbrek hastalığı ile birlikte de görülebilmektedir.

Akut böbrek hasarı olan hastalarda gereksinimleri karşılamak için öncelikle hastalığın şiddeti, hastanın beslenme durumu, komplikasyonların varlığı ve renal replasman tedavisi göz önünde bulundurulmalıdır.

Akut böbrek yetmezliği olan hastaların beslenmesi çok önemlidir. Çünkü bu hastalarda üremi, matabolik asidoz ve elektrolit dengesizliğinin yanı sıra fizyolojik stres de mevcuttur ki bu durum, protein gereksinimini artırır.  Akut böbrek yetmezliği hastasına verilecek protein miktarı hastanın katabolik ihtiyaçlarını karşılayacak düzeyde  planlanmalıdır. Akut böbrek yetmezliğinin erken evresinde hastalar, sıklıkla zayıf ve iştahsızdırlar. Akut böbrek yetmezliği olan hastalarda, özellikle de malnütrisyonu olan akut böbrek yetmezliği olan hastalarda mortalite yüksektir.

Böbrek hastalığı, semptomlar şiddetli hale gelene kadar kolayca fark edilmeden gidebilen bir durumdur. Belirtileri;

• Yorgunluk
• Konsantrasyon zorluğu
• Uyku problemi
• İştahsızlık
• Kas krampları
• Sabahları göz çevresinde şişlik
• Kuru, pullu cilt
• Özellikle gece geç saatlerde sık idrara çıkma 

Diyabetli kişilerde böbrek hastalığı geliştirme riski daha yüksektir. Diyabet, yeni vakaların yaklaşık %44'ünü oluşturan böbrek hastalığının önde gelen nedenidir. 

Böbrek hastalığı tedavisi genellikle hastalığın altında yatan nedeni kontrol etmeye odaklanır. Akut böbrek yetmezliğinin erken tespiti ve tedavisi sonuçları iyileştirebilir. Hastalık zamanla kötüleşirse, böbrekler tamamen çalışmayı durdurabilir. Bu, böbreklerin işlevini yerine getirmek için diyalizin gerekli olacağı anlamına gelir. Diyaliz, kanı bir makine kullanarak filtreleyen ve saflaştıran bir tedavidir. Böbrek hastalığını tamamen tedavi etmez, ancak yaşam süresini uzatır.

Diyette değişiklik yapmak, ilaç almak kadar önemlidir. Sağlıklı bir yaşam tarzını benimsemek, böbrek hastalığının altında yatan nedenlerin çoğunu önlemeye yardımcı olabilmektedir. 

• Diyabet kontrolünü sağlamak
• Kolesterolü yüksek gıdaların tüketimini azaltmak
• Tuzu azaltmak
• Taze meyveler, sebzeler, kepekli tahıllar ve az yağlı süt ürünleri içeren kalp için sağlıklı bir diyete başlamak
• Alkol tüketimini sınırlamak
• Sigarayı bırakmak
• Fiziksel aktiviteyi artırmak
• Kilo vermek

Fazla tuz alımı, böbrekten sodyumun atılmasını zorlaştırır. Fazla tuz, atımı için fazla suya ihtiyaç duyar. Bu durum kan basıncının artmasına yol açar.

Son olarak günlük beslenmenize dikkat edip, su tüketmeye özen göstererek böbrek hastalıklarına yakalanma ihtimalini azaltmak mümkündür.