Kalp Hastalıklarında Beslenme
Kardiyovasküler hastalıklar (KVH) yani kalp damar hastalıkları, vücudun tüm damar sistemini ve kalbi etkileyen hastalıklara verilen isimdir.
Kardiyovasküler hastalıklar 2012 yılında bulaşıcı olmayan hastalıklardan kaynaklanan ölümlerin neredeyse yarısından sorumlu olarak hala dünya çapında en yaygın ölüm nedenlerinden biridir. 17,5 milyon ölümün yaklaşık 7,4 milyonu kalp krizi ve 6,7 milyonu inme nedeniyle meydana gelmiştir. Bu nedenle, KVH oluşumunun azaltılması ve ardından hastalık yükünün azaltılması halk sağlığı açısından büyük önem taşımaktadır. KVH, hem sağlık sistemi hem de toplum üzerinde büyük bir ekonomik yük oluşturmaktadır.
Cinsiyet, yaş ve etnik köken gibi risk faktörlerinin yanı sıra sigara, fiziksel hareketsizlik, sağlıksız beslenme ve yüksek alkol tüketimi gibi değiştirilebilir yaşam tarzı faktörlerinin KVH riskini arttırdığı gösterilmiştir.
Yapılan çalışmalar,
- Sigara içmemek
- Vücut kütlesini sağlıklı tutmak
- Sağlıklı beslenmek
- Düzenli fiziksel aktivite yapmak gibi
- Düzenli uyku
- Stres yönetimi
sağlıklı davranışlardan en az dördüne uymanın tüm nedenlere bağlı olma riskinin %66 oranında daha düşük olduğunu göstermiştir.
Kalp Hastalarında Diyet Tedavisi
Sağlıklı bir diyet ve yaşam tarzı, kardiyovasküler hastalıkların tedavisinde en etkin rolü oynar. Önemli olan seçimlerinizin genel modelidir. Sağlığınız ve kalbiniz için uzun vadeli faydalar sağlamak önemlidir.
Kalp hastalığına etkinliğini kanıtlanan DASH diyetini tedavide tercih ediyoruz.
DASH, Hipertansiyonu Durdurmak için Diyet Yaklaşımları anlamına gelir.
DASH diyeti potasyum, kalsiyum ve magnezyum açısından zengin besinler içerir. Bu besinler kan basıncını kontrol etmeye yardımcı olur. Diyet, sodyum, doymuş yağ ve ilave şeker oranı yüksek yiyecekleri sınırlar.
Çalışmalar, DASH diyetinin kan basıncını 2 hafta kadar kısa bir sürede düşürebildiğini göstermiştir. Diyet ayrıca kandaki düşük yoğunluklu lipoprotein dediğimiz kötü kolesterol seviyelerini düşürebilir. Yüksek tansiyonu düzene sokar, kilo vermeye yardımcı olur ve metaboli sendrom riskini azaltır.
DASH DİYETİ: Ne Yemeliyiz?
DASH diyeti sebze, meyve ve tam tahıllar bakımından zengindir. Yağsız veya az yağlı süt ürünleri, balık, kümes hayvanları, fasulye ve fındık içerir. Yağlı etler ve tam yağlı süt ürünleri gibi doymuş yağ oranı yüksek gıdaları sınırlar.
DASH'i takip ederken, aşağıdaki yiyecekleri seçmek önemlidir:
- Potasyum, kalsiyum, magnezyum, lif ve protein açısından zengin
- Düşük doymuş yağ
- Düşük sodyum içeren besinler seçilmelidir.
DASH diyeti, sodyumu günde 2.300 mg ile sınırlar ve bu 1 çay kaşığı sofra tuzundaki sodyum miktarına eşdeğerdir.
DASH diyeti, günlük ve haftalık beslenme hedefleri sağlar. Kişinin alması gereken porsiyon sayısı günlük kalori ihtiyacına bağlıdır.
Günde 2.000 kalorilik bir DASH diyeti için her bir besin grubundan günlük önerilen porsiyonlar:
- Tahıllar, günde 6 ile 8 porsiyon,
- Sebzeler, günde 4 ile 5 porsiyon,
- Meyveler, günde 4 ile 5 porsiyon,
- Yağsız veya az yağlı süt ürünleri, günde 2 ile 3 porsiyon,
- Yağsız et, kümes hayvanları ve balık, günde 6 köfte büyüklüğünde,
- Fındık, tohum ve baklagiller, haftada 4 ile 5 porsiyon,
- Katı ve sıvı yağlar, günde 2 ile 3 porsiyon önerilir.
- Tatlılar ve ilave şekerler, haftada 5 porsiyon veya daha az önerilir.
Biz kalp hastalıklarının diyet tedavisinde aşağıdaki etmenlere dikkat ederek bir diyet programı çiziyoruz.
- Doymuş yağ, trans yağ, sodyum, kırmızı et, tatlılar ve şekerli içecekler sınırlanır. Kişi, kırmızı et yemeyi tercih ediyorsa yağsız kısımlarından seçmeye yönlendirilir.
- Tahıl grubundan lif açısından zengin olan tam tahıllar tercih edilir.
- Diyetten trans yağı alımını azaltmak için kısmen hidrojene bitkisel yağlar içeren gıdalardan kaçınılır. (margarin)
- Doymuş yağlar ve trans yağlar sınırlanır ve bunun yerine tekli doymamış ve çoklu doymamış yağlar tercih edilir. Kan kolesterolü yüksek ise doymuş yağı toplam kalorinin %5-6'sından fazla gelmemesi önerilir. Bu durum günde 2.000 kalori alan kişi için yaklaşık 13 gram doymuş yağ demektir.
- Eklenmiş şekerli içeceklerin ve yiyeceklerin azaltılması istenilir.
Barbaresko, J., Rienks, J., & Nöthlings, U. (2018). Lifestyle indices and cardiovascular disease risk: a meta-analysis. American journal of preventive medicine, 55(4), 555-564.
Yubero-Serrano, E. M., Fernandez-Gandara, C., Garcia-Rios, A., Rangel-Zuñiga, O. A., Gutierrez-Mariscal, F. M., Torres-Peña, J. D., ... & Lopez-Miranda, J. (2020). Mediterranean diet and endothelial function in patients with coronary heart disease: An analysis of the CORDIOPREV randomized controlled trial. PLoS medicine, 17(9), e1003282.
TÜBER. Türkiye Beslenme Rehberi. Pekcan G, Şanlıer N, Baş M, editörler. Ankara: Sağlık Bakanlığı Yayınları; 2015.
Kurumsal Referanslar
