Lupus Hakkında Bilmeniz Gereken Her Şey

Lupus, sistemik inflamasyona neden olabilen kronik bir otoimmün hastalıktır. Bununla birlikte, çoğunlukla yerel bir hastalıktır ve bu nedenle her zaman sistemik değildir. Bir otoimmün hastalık, vücudunuzun kendi bağışıklık sisteminin, kendi hücrelerinin iltihaplanmasından ve parçalanmasından sorumlu olduğu bir hastalıktır. Lupuslu birçok insan hafif derecede lupus yaşar. Ancak uygun tedavi olmadan çok ciddi hale gelebilir. Şu anda bilinen bir tedavi yoktur. Bu nedenle tedavinin odak noktası semptomları hafifletmek ve iltihabı azaltmaktır.

Lupus Nedir?

Lupus, otoimmün bir hastalık olarak sınıflandırılan ve vücudun bağışıklık sisteminin kendi dokularına karşı saldırıda bulunması sonucu ortaya çıkan bir sağlık durumudur. Bağışıklık sistemi normalde yabancı maddelere karşı savaşan bir mekanizma iken, lupuslu hastalarda bu sistem yanlışlıkla kendi hücrelerine ve dokularına saldırır.

Lupus Tipleri Nelerdir?

Sağlık uzmanları genellikle dört tür sınıflandırmaktadır. Bunlar aşağıdaki gibidir:

Sistemik lupus eritematoz (SLE)

Sistemik lupus eritematozus, lupusun en yaygın türüdür.

Deri Lupus

Bu tür genellikle cildinizle sınırlıdır. Döküntülere ve skarlı kalıcı lezyonlara neden olabilir. Ayrıca ciltte renk değişikliği, yara izi ve saç dökülmesine de neden olabilmektedir.

Yenidoğan Lupusu

Bu durum son derece nadirdir ve anneleri belirli otoimmün antikorlara sahip bebekleri etkilemektedir. Bu otoimmün antikorlar, plasenta yoluyla anneden fetüse iletilmektedir.

İlaç Kaynaklı Lupus

Bazı reçeteli ilaçların kullanımı ilaca bağlı lupusa (DIL) yol açabilmektedir. DIL ilerlemesine neden olabilecek birçok ilaç vardır. Bazı örnekler:

Terbinafin ve pirazinamid (bir tüberküloz ilacı) gibi antimikrobiyaller
Fenitoin (Dilantin) ve valproat gibi antikonvülsan ilaçlar
Kinidin ve prokainamid gibi aritmi ilaçları
Timolol (Timoptic, Istlol) ve hidroksizin gibi yüksek tansiyon ilaçları
İnfliximab (Remicade) ve etanercept (Enbrel) gibi anti-TNF-alfa ajanları olarak adlandırılan biyolojikler

Lupus Neden Olur?

Sağlık uzmanları, lupusa neyin neden olduğunu tam olarak bilmese de bunun altta yatan birçok faktörün bir kombinasyonu olabileceğini düşünmektedir. Bu faktörler aşağıdaki gibidir:

Çevre: Sigara, stres ve silika tozu gibi toksinlere maruz kalmak.
Genetik: Lupus ile ilişkili 50’den fazla gen tanımlanmıştır. Ayrıca ailede lupus öyküsü bulunması bu durumu yaşama açısından daha yüksek riske sokabilmektedir.
Hormonlar: Bazı araştırmalar artan östrojen hormonunun lupusa katkı sağlayabileceğini öne sürmektedir.
İlaçlar: Hidralazin, prokainamid ve kinidin gibi belirli ilaçların uzun süreli kullanımı, ilaca bağlı lupus eritematozus (DIL) olarak bilinen bir lupus formuna neden olmakla ilişkilendirilmiştir.

Lupusun Risk Faktörleri Nelerdir?

Bazı gruplar lupusun ilerleme riskini yükseltebilmektedir. Risk faktörleri aşağıdaki gibidir:

Cinsiyet: Kadınların, erkeklere göre lupus oluşturması daha olasıdır. Fakat erkeklerde hastalık daha şiddetli ortaya çıkabilmektedir.
Yaş: Her yaşta oluşabilmektedir. Çoğunlukla 15 ile 44 yaş arasındaki kişilerde teşhis edilmektedir.
Irk veya etkin köken
Aile öyküsü: Aile öyküsünde lupus geçmişine sahip olmak, durumu geliştirme riskinizin daha yüksek olduğu anlamına gelmektedir.

Lupus Belirtileri Nelerdir?

Lupusun belirtileri vücudunuzun etkilenen bölgelerine bağlanabilmektedir. Lupusta görülen iltihap vücudunuz da dahil olmak üzere vücudunuzdaki çeşitli organları (kalp, böbrekler, akciğerler, beyin) ve dokuları (kan, eklemler, cilt) etkileyebilmektedir.

Belirtiler herkeste farklı görülmektedir. Kalıcı, aniden kaybolan, ara sıra parlama olabilmektedir.

İki lupus vakası da aynı olmasa da, en yaygın semptom ve belirtiler aşağıdaki gibidir:

Yüksek ateş
Yorgunluk
Vücut ağrıları
Eklem ağrıları
Yüzdeki kelebek döküntüsü dahil olmak üzere döküntüler
Deri lezyonları
Nefes darlığı
Kronik kuru gözler
Ağız kuruluğu olan Sjogren sendromu
Göğüs ağrısına neden olabilen perikardit ve plörit
Baş ağrısı
Konfüsyon (bilinç bulanıklığı)
Hafıza kaybı

Erken Belirtiler

Lupusun belirtileri tipik olarak yetişkinliğe girerken 30’lu yaşlarda başlamaktadır. Bazı erken belirtileri; yorgunluk, ateş, döküntü, eklemlerde şişme, kuru ağız veya kuru gözler, saç kayıpları, akciğerler, böbrekler, tiroid veya gastrointestinal sistem problemleri olarak karşımıza çıkmaktadır.

Lupus Tedavisi

Şu anda lupusu önleyecek tedavi olmadığı için semptomları önleyebilecek ilaçlar mevcuttur. Belirtilerin durumuna göre ilaç dozları değişiklik gösterebilmektedir. İlaca ek olarak, sağlık uzmanınız semptomları yönetmeye yardımcı olarak yaşam tarzı değişikliği önerebilmektedir. Bunlar aşağıdaki gibidir:

Ultraviyole (UV) ışığa aşırı maruz kalmaktan kaçınmak.
Sağlıklı bir diyet yemek.
D vitamini, kalsiyum ve balık yağı gibi semptomları azaltmaya yardımcı olabilecek takviyeler almak.
Düzenli egzersiz yapmak.
Sigara içiyorsanız sigarayı bırakmak.

İlaç Tedavisi

Lupusta kullanılan ilaçların bazı örnekleri şunlardır:

Steroid olmayan antiinflamatuar ilaçlar (NSAID'ler): Bunlar şişlik ve ağrıyı azaltabilmektedir.
Sıtma önleyici ilaçlar: Sıtma önleyici ilaçlar döküntü, eklem ağrısı ve yorgunluk gibi lupusun semptomlarını giderebilmektedir. Ayrıca lupus alevlenmelerini durdurmaya da yardımcı olabilmektedir.
Kortikosteroidler: Bu ilaçlar bağışıklık sisteminizi sakinleştirmeye yardımcı olmakta ve ağrı ve şişliği azaltabilmektedir.
İmmünosupresif ilaçlar: Bu ilaçlar bağışıklık sisteminizi baskılamak için çalışmaktadır. Çok güçlü oldukları ve vücudunuzun enfeksiyona karşı savunmasını azaltabildikleri için yalnızca hastalık şiddetli olduğunda veya birçok organı etkilediğinde kullanılırlar.
Biyoloji: Biyoloji, biyolojik kökenli ilaçlardır. Belimumab (Benlysta), lupusun tedavisinde kullanılan bir biyolojiktir.