İyot Kullanımının 11 Faydası

Doğanın önemli elementlerinden biri olan iyot, sağlık açısından pek çok hayati rol üstlenirken, endüstriyel ve teknolojik alanlarda da vazgeçilmez bir yere sahiptir. İyotun faydaları hem insan vücudunun düzgün işleyişi için kritik bir önem taşırken hem de endüstriyel süreçlerin etkinliği ve inovasyonunun temelini oluşturmaktadır.

İyot Nedir?

İyodür olarak da adlandırılan iyot, dünyanın toprağında ve okyanus sularında doğal olarak bulunan bir mineral türüdür. Birçok tuzlu su ve bitki bazlı gıda iyot içermektedir. Ancak bu mineral en çok iyotlu tuzda bulunmaktadır.

Diyette yeterince iyot almak önemlidir. Çünkü bu mineral hormonları, fetal gelişimi ve daha fazlasını düzenlemektedir.

İyotun Faydaları Nelerdir?

İyotun faydaları aşağıdaki gibidir:

Tiroid Sağlığını Destekler

İyot, tiroid sağlığında hayati bir rol oynamaktadır. Çünkü tiroidiniz, tiroid hormonları yapmak için az miktarda iyot almaktadır. İyot olmadan tiroid hormonu üretimi düşebilmektedir. "Düşük" veya yetersiz çalışan bir tiroid bezi, hipotiroidizm adı verilen bir duruma yol açabilmektedir.

İyot genel tiroid sağlığını desteklerken çok fazla iyot tüketimi, tiroid bezi üzerinde olumsuz bir etkiye sahip olabilmektedir. Bu nedenle doktor tavsiyesi olmadan iyot takviyesi kullanılmamalıdır.

Bazı Guatrlar için Riski Azaltır

Guatr, büyümüş bir tiroid bezidir. Tiroidiniz, hipotiroidizm veya hipertiroidizm sonucu büyüyebilir. Kanserli olmayan tiroid nodülleri (kistler) de tiroid bezi büyümesine neden olabilir.

Bazen iyot eksikliğine doğrudan bir yanıt olarak guatr gelişmektedir. Bu, dünya çapında guatrın en yaygın nedenidir. Ancak Amerika Birleşik Devletleri'nde ve iyot açısından zengin gıdalara erişimi olan diğer ülkelerde o kadar yaygın bir neden değildir.

İyot kaynaklı guatrlar, diyete iyot açısından zengin gıdalar veya takviyeler eklenerek tersine çevrilebilmektedir.

Aşırı Aktif Tiroid Bezini Yönetir

Doktorunuz aşırı aktif tiroid bezini tedavi etmek için radyoaktif iyot adı verilen özel bir iyot türü önerebilir. Radyoiyodin olarak da adlandırılan bu ilaç ağızdan alınır. Aşırı miktarda tiroid hormonunun azaltılmasına yardımcı olmak için fazladan tiroid hücrelerini yok etmek için kullanılır.

Radyoaktif iyotun riski, çok fazla tiroid hücresini yok edebilmesidir. Bu, hipotiroidizme yol açan hormon üretim miktarını azaltabilmektedir. Bu nedenle radyoaktif iyot genellikle sadece anti-tiroid ilaçlar başarısız olduktan sonra önerilmektedir.

Tiroid Kanserini Tedavi Edebilir

Radyoiyot ayrıca tiroid kanseri için olası bir tedavi seçeneği olabilmektedir. Hipertiroid tedavisi ile hemen hemen aynı şekilde çalışmaktadır.

Ağızdan radyoaktif iyot aldığınızda, ilaç kanserli olanlar da dahil olmak üzere tiroid hücrelerini yok eder. Tüm kanserli hücrelerin vücuttan atıldığından emin olmak için tiroid ameliyatından sonra bir tedavi olarak kullanılabilir.

Hamilelikte Nörogelişimi Destekler

İyotun faydaları hamilelik döneminde de öne çıkmaktadır. Çünkü hamilelikte daha fazla iyota ihtiyaç vardır. Bunun nedeni hamilelik sırasında iyot alımının fetüslerdeki beyin gelişimi ile bağlantılı olmasıdır. 

Yapılan bir incelemede; hamilelik sırasında iyot eksikliği olan bebeklerin daha düşük IQ'larla ve diğer entelektüel gecikmelerle büyüme olasılığının daha yüksek olduğu bildirilmiştir.

Hamilelik sırasında önerilen günlük iyot alımı 220 mcg'dir. Karşılaştırıldığında, hamile olmayan yetişkinlerde önerilen miktar günde 150 mcg'dir.

Bilişsel İşlevin İyileştirilmesini Sağlar

İyotun hamilelik sırasındaki aynı nörolojik faydaları, çocukluk döneminde sağlıklı beyin fonksiyonlarına kadar uzanabilmektedir. Bu aynı zamanda zihinsel engellilik riskinin azalmasını da içermektedir.

Doğum Ağırlığının İyileştirilmesini Sağlar

İyot, beyin gelişiminde olduğu gibi hamilelik sırasında da sağlıklı bir doğum ağırlığı ile ilişkilidir. Guatrlı hamile kadınlar üzerinde yapılan bir araştırmada altı ila sekiz hafta boyunca günde 400 mg iyot almanın iyot eksikliğine bağlı guatrın düzeltilmesinde yardımcı olduğu bulunmuştur. Bunun yanında yenidoğanlarda doğum ağırlığında genel bir iyileşme olduğu görülmüştür.

Doktorunuz iyot eksikliğiniz olduğunu belirlemedikçe, takviye almanın bebeğinizin doğumdaki ağırlığını etkilemesi olası değildir. Hatta gereksiz yere iyot almak sağlık sorunlarına neden olabilmektedir.

Fibrokistik Meme Hastalığının Tedavisine Yardımcı Olabilir

İyot takviyelerinin veya ilaçlarının fibrokistik meme hastalığının tedavisine yardımcı olması mümkündür. Bu kanserli olmayan durum en çok üreme çağındaki kadınlarda görülür ve ağrılı meme kitlelerine neden olabilir.

İyotun fibrokistik meme kistlerine yardımcı olabileceğine dair bazı bildirimler olsa da kendi kendinize tedavi girişiminde bulunmamalısınız. Bu durum için sadece doktorunuz özellikle tavsiye ederse iyot almalısınız. 

Dezenfeksiyon Suyu Görevi Görür

İyotun faydaları arasında dezenfeksiyon suyu görevi görmesi de yer almaktadır. Bu özellikle seyahat nedeniyle veya bir doğal afetin etkileri nedeniyle içme suyuna erişiminiz yoksa önemlidir.

Yüzde iki sıvı iyot tentürü, bir litre temiz su başına beş damlalık artışlarla suya eklenebilmektedir. Su bulanıksa, litre başına on damla eklenmelidir.

İyotun içme suyunu dezenfekte etmede oynayabileceği role rağmen, insanlarda toplam iyot alımını artırabileceği ve olumsuz sağlık etkilerine yol açabileceğine dair bazı endişeler de vardır. Toplam iyot alımı günde 2 mg'ı geçmemelidir.

Nükleer Atıklardan Korunma Sağlar

Nükleer acil durumlarda, Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri tiroid bezini radyasyon yaralanmalarından korumak için potasyum iyodür (KI) kullanılmasını önermektedir. Bunlar tablet ve sıvı formüllerde mevcuttur.

Tamamen kusursuz olmasa da KI ne kadar erken alınırsa bu tür bir acil durumda tiroidin o kadar iyi korunduğu düşünülmektedir.

Enfeksiyonları Tedavi Etmeye Yardımcı Olur

İyot, enfeksiyonları tedavi etmeye ve önlemeye yardımcı olmak için sıvı halde topikal olarak kullanılabilmektedir. Hafif kesik ve sıyrıkların içindeki ve çevresindeki bakterileri öldürerek çalışmaktadır.

Yeni doğan bebeklerde topikal iyot kullanılmamalıdır. Ayrıca derin kesikler, hayvan ısırıkları veya yanıklar için kullanılmamalıdır.