Eliminasyon Diyeti Nedir? Nasıl Uygulanır?
24 July 2023 tarihinde yayınlandı. Ortalama okuma süresi 4 dakika.
Eliminasyon diyeti, belirli yiyeceklerin oluşturduğu olumsuz reaksiyonları tanımlamak ve kontrol altına almak için kullanılmaktadır.
Eliminasyon diyeti, belirli yiyeceklerin vücutta oluşturduğu olumsuz reaksiyonları tanımlamak ve bunları kontrol altına almak için kullanılan bir beslenme yaklaşımıdır. Bu diyet, hassasiyet veya alerji olabileceği düşünülen yiyecekleri geçici olarak diyetten çıkarmayı ve ardından tek tek yeniden eklemeyi içermektedir.
Eliminasyon Diyeti Nedir?
Eliminasyon diyeti, belirli gıdaların geçici olarak diyetten çıkarılması ve daha sonra yeniden tanıtılmasıyla bireyin gıda hassasiyetlerini belirlemeye yönelik bir beslenme yaklaşımıdır. Bu diyet, potansiyel gıda intoleransı veya alerjisini tespit etmek ve semptomların nedenini anlamak için kullanılmaktadır.
Genellikle belirli gıdaların semptomları tetikleyip tetiklemediğini belirlemek amacıyla uygulanmaktadır. Örneğin; mide bulantısı, karın ağrısı, deri döküntüleri, baş ağrısı gibi belirtileri olan bir birey, bu semptomları tetikleyebileceği düşünülen gıdaları bir süreliğine diyetinden çıkarır. Bu süre zarfında semptomlar azalır veya kaybolursa, o gıdanın birey için bir hassasiyet veya alerji kaynağı olabileceği düşünülür.
Eliminasyon diyeti genellikle birkaç hafta veya birkaç ay sürmektedir. Bu süre zarfında, birey diyetinden çıkarılan gıdaları izler ve semptomların nasıl değiştiğini değerlendirir. Daha sonra, çıkarılan gıdalar tek tek diyete eklenmektedir. Her bir gıdanın semptomlara nasıl yanıt verdiği izlenmektedir.
Kimler Eliminasyon Diyeti Yapmalıdır?
Eliminasyon diyeti, belirli semptomlara sahip olan ve gıda hassasiyeti veya alerjisi olabileceğinden şüphelenilen bireyler için bir seçenektir. Uygulanabileceği durumlar aşağıdaki gibidir:
- Gıda Alerjisi veya Hassasiyeti: Bireyler, belirli gıdaları tükettiklerinde alerjik reaksiyonlar veya hassasiyet belirtileri yaşadıklarını fark ederlerse, bu gıdaları tespit etmek için eliminasyon diyeti düşünebilirler.
- Sindirim Sorunları: İrritabl bağırsak sendromu (IBS), inflamatuar bağırsak hastalığı (IBD) veya sindirim sistemi sorunları olan bireylerde eliminasyon diyeti, semptomların nedenini belirlemek için kullanılabilmektedir.
- Deri Sorunları: Egzama, sedef hastalığı veya diğer cilt sorunları olan bireylerde belirli gıdaların cilt semptomlarını etkileyebileceği gözlemlenmiştir. Eliminasyon diyeti, gıdaların cilt üzerindeki etkisini belirlemek ve cilt sağlığını iyileştirmek için düşünülebilir.
- Migren veya Baş Ağrısı: Bazı bireylerde, belirli gıdaların migren veya baş ağrısı atağını tetikleyebileceği gözlemlenmiştir. Eliminasyon diyeti, hangi gıdaların baş ağrısına neden olabileceğini belirlemek ve tetikleyicileri ortadan kaldırmak için bir yaklaşım olabilir.
Eliminasyon Diyeti Nasıl Yapılır?
Söz konusu diyeti yapmak için aşağıdaki adımlar takip edilmelidir:
- Danışmanlık alınması: Eliminasyon diyetine başlamadan önce bir sağlık uzmanından danışmanlık almak önemlidir. Bu, diyetin doğru bir şekilde uygulanmasını ve kişisel ihtiyaçlara göre özelleştirilmesini sağlamaktadır.
- Yiyeceklerin belirlenmesi: Potansiyel tetikleyicileri belirlemek için bir eliminasyon listesi oluşturulmalıdır. Bu genellikle en yaygın gıda alerjenlerini (gluten, süt ürünleri, soya, fındık vb.) içermektedir. Ancak kişisel ihtiyaçlara göre değişebilmektedir.
- Eliminasyon dönemi: Belirlenen yiyeceklerin tamamen diyetten çıkarılması gerekmektedir. Bu dönem genellikle 2 ila 4 hafta sürmektedir. Vücudun tetikleyici yiyeceklerle ilişkili semptomları ortadan kaldırmasına izin vermektedir.
- Semptomların izlenmesi: Eliminasyon dönemi boyunca semptomlar izlenmelidir. Semptomlar, sindirim sorunları, cilt problemleri, baş ağrıları, yorgunluk, eklem ağrıları gibi çeşitli şekillerde ortaya çıkabilmektedir. Bir semptom günlüğü tutmak, değişiklikleri takip etmek için oldukça faydalıdır.
- Yiyeceklerin yeniden eklenmesi: Eliminasyon dönemi tamamlandıktan sonra, her bir potansiyel tetikleyici yiyecek tek tek diyete eklenmelidir. Bu süreç, her yiyeceği birkaç gün boyunca takip ederek semptomları izlemeyi içermektedir. Böylece hangi yiyeceklerin semptomları tetiklediği belirlenebilmektedir.
- Sonuçların değerlendirilmesi: Yiyecekleri yeniden ekledikten sonra semptomlar dikkatlice değerlendirilmelidir. Hangi yiyeceklerin semptomları artırdığı veya herhangi bir reaksiyona neden olduğu belirlenmeye çalışılmalıdır. Bu bilgi, tetikleyicilerin belirlenmesine ve gelecekteki beslenme planının oluşturulmasına yardımcı olmaktadır.
Eliminasyon Diyetinin Faydaları Nelerdir?
Eliminasyon diyetinin faydaları aşağıdaki gibidir:
- Gıda hassasiyetlerinin belirlenmesi: Eliminasyon diyeti, kişisel gıda hassasiyetlerini belirlemenin etkili bir yoludur. Hangi yiyeceklerin semptomları tetiklediğini tanımlayarak, bu yiyecekleri diyetten çıkarmak veya sınırlamak, semptomları azaltabilmekte ve yaşam kalitesini artırabilmektedir.
- Sindirim sorunlarının iyileştirilmesi: Birçok sindirim sorunu, belirli yiyeceklere karşı toleranssızlık veya alerji nedeniyle ortaya çıkmaktadır. Söz konusu diyet, bu sorunları belirleyerek sindirim sistemi sağlığını iyileştirebilmekte ve semptomların azalmasına yardımcı olabilmektedir.
- Enerji düzeylerinin artırılması: Bazı yiyecekler bireylerde enerji düşüklüğü ve halsizlik hissi yaratabilmektedir. Eliminasyon diyeti, enerji seviyelerini artırabilmekte ve daha iyi bir genel sağlık hissi sağlayabilmektedir.
- Cilt problemlerinin azaltılması: Akne, egzama ve sedef gibi cilt sorunları, bazı yiyeceklerle ilişkili olabilmektedir. Eliminasyon diyetinin cilt sağlığını iyileştirerek bu tür problemlerin azaltılmasında olumlu etkileri bulunmaktadır.
