Ödem Nedir? Neden Olur?

Genellikle bacaklar, ayaklar, kollar ve ellerde şişlik ile karakterize olan ödem küçük bir alanı veya tüm vücudu etkileyebilen bir sağlık sorunudur. Hamilelik, enfeksiyonlar, kullanılan ilaçlar gibi çeşitli nedenlere bağlı olarak meydana gelebilmektedir.

Ödem Nedir?

Ödem, damarlardan dokulara sızan aşırı sıvının neden olduğu bir sağlık sorunudur. Şişlik olarak meydana gelmektedir. Vücudun herhangi bir bölümünde ortaya çıkar. Ancak eller, kollar, ayaklar, ayak bilekleri ve bacaklar en sık etkilenen bölgelerdir.

Ödem Belirtileri Nelerdir?

Ödem aşağıdaki belirtilerin ortaya çıkmasına neden olmaktadır:

Artmış karın büyüklüğü
Şişlik olan bölgelere birkaç saniye baskı yapılıp bırakıldıktan sonra çukurluk oluşması
Dokularda, özellikle kol ve bacaklarda, cilt altında ortaya çıkan şişlik
Ciltte gerginlik ve parlama

Ödem belirtileri varsa ve aşağıdaki şikayetlerden bir ya da birkaç tanesini yaşıyorsanız vakit kaybetmeden bir sağlık kuruluşuna başvurmalısınız.

Solunum güçlüğü
Nefes darlığı
Göğüs ağrısı

Bu belirtiler hızlı tedavi gerektiren akciğer ödemine işaret edebilmektedir.

Uzun süreli hareketsiz kalınması durumlarında ortaya çıkan ve geçmeyen bacak ağrıları ve şişliklerin görüldüğü durumlarda ise derin ven trombozundan şüphelenilmelidir. Derin ven trombozu (DVT) bacaklarda bulunan derin yerleşimli toplardamarlarda kan pıhtısı varlığıdır.

DVT akciğer embolisi gibi hayatı tehdit edici komplikasyonlara neden olabileceği için acilen tedavi gerektiren bir sağlık sorunudur.

Ödeme Neden Olan Faktörler Nelerdir?

Ödem, küçük kan damarlarının sıvı sızdırması nedeniyle oluşmaktadır. Kan damarlarının sıvı sızdırmasının çeşitli nedenleri bulunmaktadır.

Ödeme neden olan başlıca faktörler aşağıdaki gibidir:

Çok fazla tuzlu yiyecek yemek
Steroidler
Çok uzun süre aynı pozisyonda oturmak veya yatmak
Nonsteroidal antiinflamatuar ilaçlar
Tiazolidinedionlar adı verilen bir grup diyabet ilacı
Hamilelik
Adet öncesi hormonal değişim
Yüksek tansiyon ilaçları
Östrojenler

Ödem, bahsedilen faktörlerin yanı sıra çeşitli hastalıklar sonucu da meydana gelebilmektedir.

Ödeme Neden Olan Hastalıklar Nelerdir?

Ödem oluşmasına neden olan hastalıklar aşağıdaki gibidir:

Bacak damarlarında zayıflık veya hasar: Kronik venöz yetmezliği olan bireylerde bacak damarlarında bulunan ve tek yönlü akışı sağlayan kapakçıklar zayıflar. Bu durum kanın bacak damarlarında göllenmesine neden olur. Dolayısıyla bacaklarda şişme meydana gelir.
Konjestif kalp yetmezliği: Konjestif kalp yetmezliği bulunan hastalarda kalbin karıncık adı verilen alt kısmı kanı etkili bir şekilde pompalama gücünü kaybeder. Bu durumda kan ayaklarda, ayak bileklerinde ve bacaklarda ödeme neden olur. Konjestif kalp yetmezliği bazen akciğerlerde sıvı birikimine neden olarak nefes darlığıyla sonuçlanan akciğer ödemine de yol açabilmektedir.
Böbrek hasarı: Böbreklerde bulunan minik, filtre edici kan damarlarının hasar görmesi nefrotik sendrom gelişimine neden olabilmektedir. Nefrotik sendrom da, kandaki protein seviyelerinin (albümin) düşmesine, dokularda sıvı birikimine ve sonuç olarak ödeme neden olabilmektedir.
Karaciğer sirozu: Karaciğer hasarı nedeniyle karın boşluğunda ve bacaklarda sıvı birikimi meydana gelebilmektedir.
Lenfatik sistemde hasar: Vücut lenfatik sistemi, aşırı sıvıların dokulardan temizlenmesine yardımcı olan bir sistemdir. Ancak bu sistem kanser ameliyatı gibi bir nedenle zarar görürse bir alandaki sıvıları boşaltan lenf düğümleri ve lenf damarları düzgün çalışmayabilir. Dolayısıyla ödem oluşabilir.
Böbrek hastalığı: Böbrek hastalığı olanlarda idrarla atılamayan sıvı ve sodyum, ödeme neden olabilmektedir. Böbrek hastalığına bağlı ödem genellikle bacaklar ve göz çevresinde görülmektedir.
Ağır, uzun süreli protein eksikliği: Uzun süre boyunca diyette çok düşük seviyelerde protein alımı vücutta protein eksikliğine neden olarak dokulara sıvı sızmasına ve ödeme neden olabilmektedir. Bu nedenle beslenme düzeninizde herhangi bir değişiklik yapacaksanız mutlaka bir beslenme uzmanına danışmalısınız.