Metabolizma Hızı

Metabolizma nedir?

Metabolizma vücuttaki tüm kimyasal süreçleri ifade eder. Metabolizması daha hızlı olan bir kişinin ihtiyaç duyduğu kalori miktarı daha fazladır. Metabolizma bazı insanların kilo almadan, dilediği gibi yemek yiyebilmesinin, bazısının da vücudunda yağ depolamamak için dikkat etmesi gerektiğinin sebebidir. Metabolizma hızı, genelde metabolik hız olarak adlandırılır. Kalori harcaması olarak da bilinen metabolik hız aynı zamanda belirli bir süre içerisinde yaktığımız kalori miktarıdır. 

Metabolik hız kategorilere ayrılır: 

Bazal Metabolik Hızı (BMR): Uykuda ve derin dinlenme durumundaki metabolizmadır. Akciğerlerin, kalbin ve beynin çalışmasını, vücut sıcaklığının dengede tutulmasını sağlamak için gerekli olan minimum metabolizma hızıdır. 

Dinlenme Metabolizma Hızı (RMR): Dinlenme durumunda kişiyi ayakta tutmak adına işlev gören minimum metabolizma hızıdır. Ortalama kalori harcamasının %50-75'ini oluşturur. 

Yiyeceklerin Termik Etkisi (TEF): Vücudun yiyecekleri sindirirken yakılan kalori miktarıdır. Toplam enerji harcamasının yaklaşık %10'unu temsil eder. 

Egzersizin Termik Etkisi (TEE): Egzersiz sırasında yakılan enerjidir. 

Egzersiz Dışı Aktivite Termojenezi: Egzersiz dışındaki aktiviteler için gereken enerji miktarıdır. Bu, duruş değiştirme, ayakta durma ve etrafta dolaşmayı içerir. 

Metabolizme Hızını Etkileyen Faktörler 

1) Yaş: Yaş ile beraber metabolizma hızı yavaşlar. 

2) Kas kütlesi: Vücuttaki kas kütlesi ne kadar fazlaysa, metabolizma hızı o kadar artar. 

3) Vücut ölçüsü: Kişi, vücut ölçüsü olarak ne kadar büyükse o kadar çok kalori yakar. 

4) Çevre sıcaklığı: 2014'te yapılan bir çalışamada çevre sıcaklığının ufak bir etkisi dahi olsa, soğuk havada yağ depolamaya yönelik sonuçlar verdiğini göstermiştir. 

5) Fiziksel Aktivite: Tüm fiziksel hareketler enerji gerektirir. Kişi ne kadar aktif olursa, o kadar çok kalori yakar. Metabolizma da buna bağlı olarak hızlanacaktır. 

6) Hormonal Bozukluklar: Cushing sendromu ve hipotiroidizim gibi hastalıklar metabolik hızı yavaşlatır. 

Metabolizma Hızı Neden Farklılık Gösterir?

Metabolik hız doğumdan itibaren gelişmeye başlar ve buna bağlı olarak da kişiler arasında farklılık gösterir. Genetik faktörler önemli bir rol oynasa da bilim adamları genetik faktörlerin metabolik hızı, kilo alımını ve obeziteyi ne ölçüde etkilediği konusunda hem fikir değiller. İlginç bir şekilde, çoğu çalışma, obez kişilerin normal kilolu bireylere kıyasla daha yüksek toplam ve dinlenme metabolizması hızına sahip olduğunu gösteriyor. 

Araştırmacılar, bunun kısmen obez insanların ekstra kilolarını desteklemeye yardımcı olacak, daha fazla miktarda kasları olmasından kaynaklandığını belirtiyor. Yine de araştırmalar, obez insanların kas kütlelerinden bağımsız olarak daha yüksek metabolik hızlara sahip olduğunu gösteriyor. 

Bu konu hakkında bir şey çok açık: Metabolik hız söz konusu olduğunda herkes eşit yaratılmıyor. Bu farklılık, insanların yaşının yanı sıra, çevresel faktörler ve bireysel davranışlardan kaynaklanmaktadır.

Ancak cinsiyet, yaş, sporcularda metabolizma hızı farklılık gösterir ve kas kütlesi metabolizma hızı ile doğrudan ilişkilidir. 

 Bununla birlikte, bu bireysel farklılıklarda genetiğin rolü daha fazla çalışılmalıdır.